- Rzadko trafiają do mnie dokumenty stwierdzające zawarcie sakramentów a dotyczące osób, których chrzest święty zapisany jest w księgach parafii w Bisztynku przed II wojną światową - mówi bisztynecki proboszcz ks. Janusz Rybczyński. Taki dokument trafił do parafialnej kancelarii kilka dni temu. 91-letnia Erna zawarła bowiem sakrament małżeństwa. Była ochrzczona w Bisztynku.
Do parafii w Bisztynku trafiły, kilka dni temu, dokumenty dotyczące zawarcie sakramentu małżeństwa w Dusseldorfie w Niemczech. Pani młoda wyszła za mąż w wieku... 91 lat. Dokumenty trafiły do Bisztynka, bo pani Erna urodziła się w Bisztynku 15 lipca 1923 roku i tu w maju 1933 roku przyjęła I komunię świętą. Bierzmowana była w wieku 14 lat w parafii w Grzędzie.
- Dokumenty świadczące o zawartych sakramentach zawsze trafiają do parafii, w której księgach zapisany jest fakt przyjęcia sakramentu chrztu świętego. Pani Erna została ochrzczona, jak wynika z dokumentów mi przesłanych, siedem dni po urodzeniu, czyli 22 lipca 1923 roku w parafii w Bisztynku - mówi proboszcz parafii św. Macieja Apostoła w Bisztynku, ks. Janusz Rybczyński.
- Do dokumentów związanych z zawarciem małżeństwa z września 2014 r. dołączono parafialne zaświadczenie z 1933 roku podpisane przez księdza Richerta. Mam z tym dokumentem pewien kłopot, bo nie mogę odszyfrować pierwszego imienia ojca pani Erny. Aby dokonać odpowiednich zapisów w księgach muszę więc najpierw je ustalić i odczytać - mówił proboszcz z Bisztynka.
- To dość niecodzienna sytuacja - kontynuuje ksiądz proboszcz. - Otrzymuję wiele podobnych dokumentów np. z Kanady, czy z Niemiec i dokonuję odpowiednich wpisów w księgach, ale niezwykle rzadko sprawa dotyczy ksiąg z okresu przed II wojną światową, których nawet nie mam już w kancelarii. Są one w archiwum archidiecezji - wyjaśnia ksiądz.
Fotokopie dokumentu z nieczytelnym imieniem ojca pani Erny publikujemy poniżej. Może nasi czytelnicy odszyfrują to imię?
Tłumaczenie dokumentu:
Na podstawie miejscowych ksiąg parafialnych zaświadcza się,
że Erna (tu nazwisko), córka (tu nieczytelne imię) Augusta (tu nazwisko)
i jego żony Anny z domu Lechel,
urodzona 15 lipca 1923 r. w Bisztynku,
22 lipca tego samego roku została ochrzczona w kościele katolickim.
Bisztynek, Prusy Wschodnie, 4 maja 1933 r.
Kancelaria katolicka
Richert |
Ksiądz Berhard Richert
był proboszczem parafii w Bisztynku w latach 1922-1937. W latach 1903-1910 był wikarym (Kaplan)) w tej parafii. Po rezygnacji proboszcza Ungiera w roku 1909 krótko sprawował funkcję pełnomocnika parafii do czasu powołania na tę funkcję ks. Antona Tietz'a. Po księdzu Richercie probostwo objął ks. Konrad Dauter i sprawował je formalnie do lat 50-tych XX wieku równolegle z wyznaczonym na to stanowisko polskim kapłanem. Więcej o proboszczach bisztyneckich pod galerią zdjęć!!! |
Materiał znajdziesz także na portalu:
Wspomniany wyżej dokument stał się powodem do opublikowania nieco większej ilości informacji o kapłanach, którzy kiedyś pełnili swą duszpasterską służbę w Bisztynku. Poniżej przedstawiamy listę proboszczów oraz kapłanów, którzy z różnych przyczyn proboszczami nie byli, ale sprawowali funcje administratorów, zastępców czy pełnomocników. Oznacza to, że nie byli mianowani przez biskupa proboszczami, ale spełniali w praktyce tą samą rolę co proboszcowie.
Kanonik Eugen Brachvogel w swej "Historii parafii Bisztynek" (której rękopis przechowywany jest na plebanii) oraz Rudolf Kostka przedwojenny dziennikarz z Bisztynka w swej "Konice Bisztynka" wymieniją następujących kapłanów:
- 1426 - Jordanus
- 1527 - Simon von der Heyde
- 1537-1565 - Jakob Sorenbaum
- 1583 - Lorenz Kampius
- 1594-1620 - Daniel Schirmer
- 1620-1626 - Mathias Zechius
- 1626-1627 - Michael Fredrich Ciaritius
- 1627-1632 - Gregor Langwald
- 1632-1643 - Georg Gaulius
- 1644-1648 - Johann Georg Konradi
- 1648-1663 - Georg Albert Unverloren
- 1678-1681 - Lorenz Kastner (W książce o Świętej Lipce napisanej przez Gerharda Reifferscheid'a jest zamieszczony obraz wotywny z napisem mówiącym o uzdrowieniu z wysokiej gorączki (febry) bisztyneckiego proboszcza Laurentiusa Kesnera wykonany w 1680 roku. Według niektórych zapisów można przypuszczać, że ten napis dotyczy tej samej osoby.)
- 1681-1717 - Johann Ignas Weiß
- 1717-1719 - Ferdinand Albert Ludwich
- 1719-1725 - Michael Bialkowski
- 1725-1735 - Andreas Casimir Ganswind
- 1735-1738 (?) - Stanislaus Kostka Benedikt Nepomuk von Sienno-Sienienski
- 1738-1753 - Johannes Chryzostomus Öhm
- 1753-1758 - Daniel Joesph Bähr
- 1758-1768 - Johann Felix Hlaswa
- 1768-1770 - Joseph Xaver Borueck
- 1770-1800 - Casimir Kunigk
- 1800-1804 - Joseph Pohlki
- 1804-1821 - Anton Rehan
- 1821-1824 - Adreas Clemens Schröter (Honorowy obywatel Bisztynka, urodzony w Bisztynku i tu najpierw kapłan (wikary (?)) a potem proboszcz (Pfarrer). Archiprezbiter w Braniewie a następnie kanonik katedry fromborskiej. Zmarł w 1863 r.)
- 1824-1832 - Anton Basner
- 1832-1847 - Casimir Langhanki
- 1847-1851 - Adreas Schacht
- 1851-1879 - Joseph Seth (Przepisy związane z tzw. Kulturkampfem zabraniały bez zgody władz państwowych mianowania nowych proboszczów na parafiach z wakatami. Dlatego w latach 1879-1883 kapłan Tadeusz Goerigk a w latach 1883-1885 kapłan Franz Braun sprawowali jedynie funkcje administratorów parafii w Bisztynku)
- 1885-1909 - Jakob Unger (najpierw jako kurator a od 1886 r. jako proboszcz)
- 1910-1922 - Anton Tietz (Urodzony 13.09.1868 r. Kerschdorf. Maturę zdał w Braniewie. Studiował w Würzburgu, monachium i Braniewie. Wyświęcony 06.11.1892 r. we Fromborku. W 1892 był wikarym w Elblągu. W latach 1897-1910 był misjonarzem w Górowie Iławeckim. Od 1922 r. proboszczem w Heinrikau (Henrykowo) koło Ornety. W 1934 roku przeszedł na emeryturę. Zmarł 01.10.1942 r. w Braniewie.)
- 1922-1937 - Bernhard Richert (Urodził się 07.101876 r. w Tiegendorf. Studiował w Braniewie. Wyświęcony 27.01.1901 r. we Fromborku. W latach 1903-1910 kapłan w Bisztynku a po rezygnacji probszcza Ungera tymczasowo Commendarius, czyli prawdopodobnie pełnomocnik. Wlatach 1910-1922 misjonarz w Górowie Iławeckim. Po rezygnacji ze stanowiska proboszcza w Bisztynku mieszkał w Beneficjum w Biskupcu i tam 30.09.1939 r. zmarł.)
- 1937-1945 - Konrad Dauter (W 1939 roku aresztowany przez gestapo i wywieziony z Prus Wschodnich, nie mógł wykonywać swoich obowiązków. Po zwolnieniu z więzienia w Berlinie pracował w Świebodzinie a po kapitulacji Niemiec wrócił do Bisztynka. Nie mógł jednak objąć swego probostwa, bo było już obsadzone przez polskiego księdza. Pozostał jednak w Bisztynku i pomagał duszpastersko aż do wypadku w 1953 roku w którym zginął.)
- 1939-1945 - Hugo Will (Od 1936 kapłan w Bisztynku. Po aresztowaniu proboszcza Dautera pełnił obowiązki administratora parafii w Bisztynku. Urząd ten sprawował aż do wkroczenia Rosjan. Zmarł w 1945 r. w jednym z obozów w pobliżu linii kolejowej do Murmańska.) |
Jak zwykle przy okazji takiej publikacji, opartej przecież na źródłach historycznych, pojawia się mnóstwo pytań. Na cmentarzu w Bisztynku mamy przecież kwaterę grobów księży. Kolejno, od alejki w prawo, spoczywają tam: Konrad Dauter, Franciskus Rehbach (Rihbach (?)), Augustinus Hinz, Bernhard Hohmann, Rudolf Schönke, Heinrich Stankewitz i Rudolf Bucholz von Lichtenau.
Poza księdzem Konradem Dauterem pozostali nie są wymienieni w spisie przywołanym wyżej a na tablicach nagrobnych określa się ich słowem Pfarrer, czyli proboszcz. Nie wiemy dlaczego występuje ta sprzeczność. Możliwe, że pochowani na cmentarzu księża wcale nie byli proboszczami w Bisztynku tylko w innych parafiach i z nieznanych nam powodów pochowano ich w Bisztynku.
Dodano 28.11.2014 r. godz. 21:20
Znaleźliśmy odpowiedź na pytanie kim byli kapłani spoczywający na cmentarzu w Bisztynku. To księża proboszczowie, którzy byli podopiecznymi Beneficjum, czyli swoistego domu opieki dla emerytowanych księży. Udało nam się ustalić, że jeszcze przed II wojną światową na cmentarzu w Bisztynku spoczęło ośmiu takich księży. Poza już wymienionymi powinny na cmentarzu znajdować się groby: Vinzenza Hoppe proboszcza z Lutr Andreasa Schulza proboszcza z Grzędy.
Andrzej Grabowski - 28.11.2014 r.
|
