Kościół św. Macieja Apostoła w Bisztynku to jedna z największych świątyń w Archidiecezji Warmińskiej. Najcenniejszy zabytek naszego miasteczka. Tyle o nim wiadomo prawie wszystkim parafianom, ale na pytanie o szczegóły jego wyposażenia niewielu potrafi odpowiedzieć. I nie chodzi tu o daty, style, czy nazwiska autorów. Wielu z nas nie wie nawet kto lub co przedstawione jest w rzeźbach, na obrazach itd. Zacznijmy zatem od ołtarza głównego.
Ołtarz główny wykonał w 1772 roku Chrystian Bernard Schmidt. Jest to autor wielu ołtarzy, w wielu kościołach warmińskich. Jego warsztat znajdował się w Reszlu.
Ołtarz główny wykonał w stylu rokokowym. W nastawie ołtarza znajduje się obraz świętego Macieja Apostoła - patrona świątyni i figury dwóch aniołów. To żadna tajemnica i tyle wiadomo znakomitej większości parafian, jednak to, co znajduje się w nasadce ołtarza (górna jego cześć) nie jest już tak oczywiste dla mieszkańców, jakże często spoglądających na główny ołtarz.
Zacznijmy od góry nasadki. W kręgu obłoków i aniołów jest tam napis w języku hebrajskim. Dokładniej to napis w języku hebrajskim, ale w pisowni masoreckiej, czyli wokalizowanej. Najprościej mówiąc pisownia ta różni się od "czystej" hebrajskiej, dodatkowymi znakami diaktrycznymi wprowadzającymi samogłoski do hebrajskiego alfabetu, (składającego się wyłącznie z 22. spółgłosek.) czyli zestawem kropek i kresek określających wymowę poszczególnych znaków. To napis JAHWE.
Poniżej znajduje się rzeźbiona Trójca Święta a po jej bokach dwie postaci, które wielu z parafian brało za anioły. (Zapytaliśmy kilka osób o to kim są te postacie i nikt nie udzielił prawidłowej odpowiedzi.) Te dwie rzeźbione postacie to alegoryczne przedstawienia Wiary (po lewej) i Sprawiedliwości (po prawej). Zauważmy, że Sprawiedliwość przedstawiona jest niemal identycznie jak starożytna, grecka Temida, czy rzymska Iustitia. Prawdę mówiąc, trudno wyobrazić sobie alegorię Sprawiedliwości bez symbolu wagi. Zakryte przepaską oczy, miecz i waga nie są jednak symbolami pogańskimi, bo w Piśmie Świętym waga oznacza również Bożą sprawiedliwość. "Nie mówcie więcej słów pełnych pychy, z ust waszych niech nie wychodzą słowa wyniosłe, bo Pan jest Bogiem wszechwiedzącym: On waży uczynki" (1 Sm 2,3).
Sprawiedliwość z kościoła w Bisztynku przedstawiona jest z mieczem - symbolem wykonywania prawa i przepaską na oczach oznaczającą, że sprawiedliwość nie zważa na stanowisko i majątek sądzonej osoby.
Wiara, w bisztyneckim kościele, przedstawiona jest z krzyżem i lilią - symbolem dziewictwa i czystości, ale też nadziei. Typowym przedstawieniem Wiary jest kobieca postać z krzyżem i biblią. W Bisztynku mamy do czynienia z Wiarą czystą i niepokalaną, opartą na nadziei.
Na dziś to wszystko, ale już wkrótce poznacie symbolikę pozostałych ołtarzy w kościele w Bisztynku, nazwiemy wszystkich świętych przedstawionych na obrazach w świątyni oraz pokażemy (jeśli się uda) zabytki przechowywane do tej pory w zakrystii.
Andrzej Grabowski - 27.12.2012 r.
|
